Karides Nedir, Nasıl Yenir? Faydaları ve Besin Değeri

Karides, en çok tüketilen kabuklu deniz türlerinden biridir. Oldukça besleyici olmakla birlikte birçok yiyecekte bulunmayan iyot gibi besinleri yüksek miktarda içerir.

Ancak bu kabuklu deniz ürününün, yüksek kolesterol içeriği nedeniyle sağlıksız olduğu iddia edilmektedir. Çiftlikte yetiştirilen karideslerin ise vahşi yakalanmışlara kıyasla bazı olumsuz sağlık etkileri olabileceği düşünülmektedir.

Bu yazıda “karides ne demek”, “karidesin faydaları ve zararları”, “karides özellikleri”, “karides vitamin değeri”, “karides protein miktarı”  hakkında bilgi verilecektir.

Karides Nedir?

Karides dünya çapında yenen kabuklu deniz canlısıdır. Sert, yarı saydam kabukları kahverengiden griye farklı renklerdedir. Çeşidine bağlı olarak yumuşak veya sert bir dokuya sahiptir.

karides vitamin

Karides Besin Değeri

Etkileyici bir besin profiline sahiptir. Karidesin kalorisi oldukça düşük, 85 gramlık porsiyon 84 kalori içeriyor ve herhangi bir karbonhidrat içermiyor.

Karidesteki kalorilerin yaklaşık % 90’ı protein kaynaklıdır, geri kalanı ise yağdan gelir. 85 gramlık karidesin besin içeriği şöyledir:

Kalori: 84

Protein: 18 gram

Selenyum: RDI’nin % 48’i

B12 Vitamini: RDI’nin % 21’i

Demir: RDI’nın % 15’i

Fosfor: RDI’nin % 12’si

Niasin: RDI’nin % 11’i

Çinko: RDI’nin % 9’u

Magnezyum: RDI’nin % 7’si

Karides iyi miktarda protein içerir, kalorisi düşüktür, niasin ve selenyum gibi bazı vitamin ve mineraller bakımından yüksektir .

Karidesin dünyadaki kolesterol açısından en zengin gıdalardan biri olduğuna dikkat çekmek gerekir. Dört ila beş karides, 150 miligramdan fazla kolesterol içerir. Ancak araştırmalar, ölçülü karides tüketiminin kolesterol seviyelerini olumsuz etkilemediğini gösteriyor.

Karidesin Yararları Nelerdir? 

çiğ karides yenir mi

Antioksidanlar içerir

Bu kabuklu deniz canlısındaki birincil antioksidan türü, astaksantin adı verilen bir karotenoiddir. 

Astaksantin, karides tarafından tüketilen alglerin bir bileşenidir. Bu antioksidan, bu deniz canlısının, hücrelerinin kırmızımsı renginden sorumludur.

Astaksantin çeşitli kronik hastalıkların riskini azaltmada etkilidir. Atardamar güçlenmesine yardımcı olarak kalp krizi riskini azaltır.

Ayrıca, kalp sağlığında önemli bir faktör olan “iyi” HDL kolesterol seviyesinin yükselmesine yardımcı olur. Buna ek olarak, beyin sağlığı için de faydalıdır.

Anti-inflamatuar özellikleri Alzheimer gibi hafıza kaybına ve nörodejeneratif hastalıklara yol açan beyin hücrelerindeki hasarları önler.

Kolesterol içeriği yüksektir

85 gramlık porsiyon 166 mg kolesterol içerir. Orkinos gibi diğer deniz ürünlerinin kolesterol miktarından neredeyse % 85 oranında daha fazladır.

Birçok kişi, kolesterolün yüksek olduğu gıdalardan korkar. Ancak araştırmalar, bu durumun çoğu insan için geçerli olmayacağını gösteriyor çünkü nüfusun sadece dörtte biri besin kolesterolüne duyarlı.

Geri kalanlar için, besinlerle alınan kolesterolün kan kolesterol düzeyleri üzerinde sadece küçük bir etkisi var.

Bunun nedeni, kandaki kolesterolün çoğunun karaciğer tarafından üretilmesi, gıdalardan alınan kolesterolün karaciğerin ürettiği miktardan az olmasıdır. Aksine karides “iyi” HDL kolesterol düzeylerini yükselterek, trigliseridi düşürür.

Yaşlanma karşıtı özelliklere sahiptir

Güneş ışığı, cilt yaşlanmasını destekleyen en önemli nedenlerden biridir. Koruma olmadan, güneş ışığına ve UVA’ya birkaç dakika maruz kalmak bile kırışıklıklara, lekelere veya güneş yanığına neden olabilir.

Karides, UVA ve güneş ışığına bağlı ciltteki yaşlanma belirtilerini büyük ölçüde azaltabilen güçlü bir antioksidan olan astaksantin adı verilen belirli bir karotenoidin yüksek seviyelerini içerir. Lekeli ve kırışık cildi olan kişiler karides yiyebilir.

Yaşa bağlı makula dejenerasyonunu azaltabilir

Çalışmalar, karidesin neovasküler AMD’nin tedavisinde yardımcı olabilecek heparin benzeri bir bileşik içerdiğini göstermektedir. 

Kemik sağlığını iyileştirebilir

Karideste bulunan protein, kalsiyum, fosfor ve magnezyum gibi çeşitli vitaminler kemik dejenerasyonuna karşı mücadelede etkili bir şekilde yardımcı olabilir. 

Beyin sağlığını iyileştirebilir

Karides, hemoglobindeki oksijenle bağlanma sürecinde önemli bir mineral bileşen olan yüksek seviyelerde demir içerir.

Sistemdeki ilave demir ile kaslara artan oksijen akışı meydana gelebilir, bu da güç ve dayanıklılık sağlarken aynı zamanda beyne giden oksijen akışını da artırarak anlama, hafıza ve konsantrasyonu iyileştirir. 

Araştırmalar, karideste bulunan astaksantinin hafıza performansını iyileştirmeye, beyin hücrelerinin hayatta kalmasına ve beyin iltihabı hastalıkları riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.

Ayrıca, insan vücudunun tiroid hormonları yapmasına yardımcı olabilecek iyi bir iyot kaynağıdır. Tiroid hormonları ise bebeklik ve hamilelik sırasında beynin gelişimi için gereklidir.

Adet ağrısını azaltabilir

Karides faydalı kolesterol türü olan omega 3 yağ asitlerinin kaynağıdır. Bunlar, omega 6 yağ asitlerinin olumsuz etkilerini dengeleyebilir ve kadınlar için adet kramplarının hafifletilmesine yardımcı olabilir. Ayrıca kan dolaşımındaki diğer zararlı kolesterol formlarını azaltarak üreme organlarına daha sağlıklı kan akışını teşvik edebilir.

Karidesin Zararları Nelerdir?

Karides Alerjisi

Kabuklu deniz hayvanları alerjisi; balık, yer fıstığı, kabuklu yemiş, buğday, süt ve soya ile birlikte ilk sekiz gıda alerjisinden biri olarak sınıflandırılır. Karides alerjisinin en yaygın tetikleyicisi “tropomyosin”, kabuklu deniz hayvanlarında bulunan bir proteindir.

Bu kabuklu deniz hayvanındaki alerjik reaksiyonu tetikleyebilecek diğer proteinler “arginin kinaz” ve “hemosiyanin”’dir.

Karides alerjisinin belirtileri değişir ve ağızda karıncalanma, sindirim sorunları, burun tıkanıklığı veya yedikten sonra deri reaksiyonları olabilir.

Bazı insanlarda anafilaktik reaksiyonlar da görülebilir. Bu, derhal tedavi edilmezse nöbet, bilinç kaybı ve hatta ölümle sonuçlanabilecek tehlikeli ve ani bir reaksiyondur.

Kabuklu deniz hayvanlarına alerjiniz varsa, alerjik reaksiyonları önlemenin tek yolu tamamen yemeyi bırakmaktır.

Cıva

Birçok deniz ürünü türü gibi, karides de insan sağlığına zararlı olan ve cıva zehirlenmesine, görme sorunlarına ve fetal sağlığın azalmasına yol açabilen eser miktarda cıva içerir. 

Ancak bunlar cıvanın aşırı birikmesinden kaynaklanır. Karidesi ölçülü ve dengeli yediğiniz sürece cıva içeriği büyük sorun oluşturmayacaktır.

Pürinler

Pürinler vücutta doğal olarak oluşan ve gerekli bir unsur olmasına rağmen, özellikle gut gibi rahatsızlıkları olan kişilerde aşırı seviyeler tehlikeli olabilir.

Pürinler, hücreler öldüğünde ürik aside dönüşür ve böbrekler daha sonra ürik asitin vücutta veya dışında akışını yönetir ve yönlendirir. 

Karidesin orta derecede pürin seviyeleri vardır, bu çoğu insan için iyidir ancak zaten yüksek ürik asit seviyelerinin neden olduğu bir durum olan gut hastalığı olanlar için, çok fazla karides yemek, bu sorunu daha da kötüleştirebilir.

Çiğ Karides Yenir mi?

Çiğ karides dünya çapında pek çok kültürde yenir. Bazı bölgelerde, kafalarının içindeki sıvının bir incelik olduğu kabul edilir.

Japonya’da çiğ karidesten yapılmış taze sashimi yaygın tüketilir, Çin’deki bu kabuklu deniz hayvanları baijiu adı verilen güçlü bir liköre batırıldıktan sonra canlı olarak yenir.

Ancak bu kabuklu deniz ürünü, gıda zehirlenmesine veya hastalıklara yol açabilecek bakteri, virüs ve parazitler barındırabilir. Bunlar ancak yüksek sıcaklıkta pişirilerek öldürülebilir. Besin zehirlenmesi riski nedeniyle çiğ yemek güvenli değildir.

Çiğ olanları genellikle Vibrio adında bir bakteri içerir. 12’sinin insanlarda hastalığa neden olduğu bilinen 70’den fazla türü vardır. 

299 çiğ karides örneğinde yapılan bir çalışmada, % 55’inin gastrit, kolera ve enfeksiyon gibi durumlardan sorumlu potansiyel olarak zararlı Vibrio türleri içerdiği tespit edilmiştir.

Gıda zehirlenmesi bakteri yüklü yiyecekleri yemekle ilgili yaygın bir hastalıktır. Belirtileri kusma, mide krampları, ateş ve ishali içerir. 

Gıda zehirlenmesi vakalarının % 90’ından fazlasına, hepsi çiğ karideste bulunabilen Salmonella, E. coli, Vibrio veya Bacillus neden olmaktadır.

Ek olarak, norovirüs, genellikle karides gibi çiğ kabuklu deniz ürünleri yemekle bağlantılı bulaşıcı bir hastalıktır. 

Bu nedenle, yaşlı yetişkinler, hamile kadınlar ve küçük çocuklar çiğ veya az pişmiş karides yememelidir, çünkü ölümcül bir hastalığa yakalanma riskleri daha yüksektir. 

Karides Nasıl Hazırlanır?

Çiğ karides yemek, gıda zehirlenmesi riski nedeniyle önerilmez. Pişirmek en güvenli yöntemdir. Yanlış taşıma ve depolama teknikleri, kirlenme riskini artırabileceğinden, güvenilir bir yerden almak gerekir.

Taze karides dört gün içinde soğutulmalı ve tüketilmeli veya beş aya kadar dondurulmalıdır. Dondurulmuş olanları çözmenin en güvenli yolu, ambalajından çıkarmak ve bir gece veya 24 saate kadar buzdolabında saklamaktır. Bu zararlı bakterilerin yayılmasını en aza indirir.

Bu tür teknikler bazı zararlı bakterilerin yayılmasını azaltsa da, mevcut tüm bakterileri öldürmez. Bu nedenle, dikkatlice hazırlasanız bile çiğ karides hala hastalık riski oluşturur.

Bunun yerine, mat veya pembe renkli olana veya 63 ℃ iç sıcaklığa ulaşana kadar karidesi pişirmelisiniz. Pişirme işlemi sırasında çoğu zararlı bakteri ve virüs ortadan kalkar.

Karides Nasıl Yenir ve Seçilir?

Zararlı, enfekte veya kirletilmemiş kaliteli, taze karides seçmek önemlidir. Çiğ karides satın alırken, sağlam olduklarından emin olun.

Kabuklar şeffaf ve grimsi yeşil, pembemsi kahverengi veya açık pembe renkte olmalıdır. Kabuklardaki kararmış kenarlar veya siyah lekeler, kalite kaybına işaret eder.

Ek olarak, çiğ ve pişmiş karides hafif, “okyanus benzeri” veya tuzlu kokuya sahip olmalıdır. Balıksı veya amonyak benzeri bir kokuya sahipse, muhtemelen bozulmuştur ve tüketilmesi güvensizdir.

Sonuç olarak;

Karides, çeşitli sağlık yararlarına sahip bir deniz hayvanıdır. Çeşitli vitamin ve minerallerde yüksektir ve zengin bir protein kaynağıdır.

Karides yemek, omega 3 yağ asitleri ve antioksidan astaksantin içeriğinden dolayı kalp ve beyin sağlığına faydalıdır. 

Kolesterol düzeyinin yüksek olmasına rağmen, kalp sağlığı üzerinde olumsuz bir etkisi yoktur. Ancak çiğ tüketilmesi , zararlı bakteri ve virüs içerebileceği için sağlık riski taşır.

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir