Hashimoto tiroidi, en yaygın tiroid hastalığıdır. Hipotiroidiye (düşük tiroit hormonları) yol açan otoimmün bir hastalıktır ve kadınlarda sekiz kat daha yaygın görülür.
Bağışıklık hücrelerinin üretimi ve vücudun bağışıklık sistemindeki otoantikorların üretimi, tiroid hücrelerine zarar verebilir ve tiroid hormonları yapma yeteneklerine müdahale edebilir.
Hashimoto tiroiditi – aynı zamanda Hashimoto hastalığı olarak da adlandırılır – ilaçla tedavi edildiğinde bile semptomları yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Araştırmalar, diyet ve yaşam tarzı değişikliklerinin standart ilaca ek olarak semptomları büyük ölçüde iyileştirebileceğini gösteriyor.
Hashimoto hastalığı olan her kişi tedaviye farklı yanıt verir, bu nedenle bu durum için kişiselleştirilmiş bir yaklaşım geliştirmek çok önemlidir.
Yazıda “hashimoto tiroidi nedir”, “hashimoto hastalığı nasıl tedavi edilir”, “hashimoto nedenleri nelerdir”, “hashimoto hastalığında beslenme önemli midir” gibi sorulara cevap aranacaktır.
Yazının İçeriği
- Hashimoto nedir?
- Hashimoto Tiroidi Neden Olur?
- Hashimoto Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
- Hashimoto Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
- Hashimoto Tiroidi Tedavisi
- Tedavi Edilmemiş Hashimoto Hastalığının Riskleri
- Hashimoto Hastalığı Beslenme
- Hashimoto Diyeti
- Hashimoto Hastaları için Faydalı Takviyeler
- Hashimoto Hastalığında Neler Yenir?
- Hashimoto Hastalığında Yenmemesi Gerekenler
Hashimoto nedir?
Hashimoto tiroiditi, bağışıklık sisteminin bir parçası olan beyaz kan hücreleri olan lenfositler yoluyla yavaş yavaş tiroid dokusunu yok eden bir otoimmün hastalıktır.
Tiroid, boyunda bulunan kelebek şeklinde bir endokrin bezdir. Kalp, akciğerler, iskelet, sindirim ve merkezi sinir sistemleri dahil hemen hemen her organ sistemini etkileyen hormonları salgılar. Ayrıca metabolizmayı ve büyümeyi de kontrol eder.
Tiroid tarafından salgılanan ana hormonlar tiroksin (T4) ve triiyodotironindir (T3).
Sonunda, bu bezin zarar görmesi, yetersiz tiroid hormonu üretimine yol açar.
Hashimoto Tiroidi Neden Olur?
Hashimoto tiroiditi, otoimmün bir hastalıktır. Durum, beyaz kan hücrelerinin ve antikorların yanlışlıkla tiroid hücrelerine saldırmasına neden olur.
Doktorlar bunun neden olduğunu bilmiyor ancak bazı bilim insanları genetik faktörlerin dahil olabileceğini düşünüyor.
Araştırmalar, otoimmün bozuklukların gelişiminin çok faktörlü olduğunu gösteriyor. Genetik, beslenme, çevresel etkiler, stres, hormon seviyeleri ve immünolojik faktörler bulmacanın parçalarıdır.
Hashimoto hastalığının (ve dolayısıyla hipotiroidizmin) temel nedenleri şöyledir:
– Tiroid bezi de dahil olmak üzere tüm vücuttaki dokuya saldırabilen otoimmün hastalık reaksiyonları
– Sızdıran bağırsak sendromu ve normal sindirim fonksiyonları ile ilgili sorunlar
– Gluten ve süt ürünleri gibi iltihaplı yiyecekler gibi yaygın alerjenler
– Tahıllar ve birçok gıda katkı maddesi dahil olmak üzere hassasiyet ve tahammülsüzlüklere neden olan diğer yaygın tüketilen yiyecekler
– Duygusal stres
– Besin eksiklikleri
Çeşitli risk faktörleri, hayatın bir noktasında Hashimoto hastalığını geliştirme olasılığını artırır. Hashimoto hastalığı için risk faktörleri şöyledir;
Kadın olmak
Tam olarak bilinmeyen nedenlerle, erkeklerden çok daha fazla kadın Hashimoto hastalığına yakalanmaktadır. Kadınların daha duyarlı olmasının bir nedeni, kadın hormonlarının ciddi şekilde zarar görmesine neden olabilecek stres / kaygıdan daha fazla etkilenmeleridir.
Orta yaş
Hashimoto hastalığı olan kişilerin çoğu, 20 ila 60 yaşları arasında orta yaşlıdır. En büyük risk 50 yaşın üzerindeki kişilerde ve araştırmacılar riskin yalnızca yaşla birlikte arttığına inanıyor.
60 yaşın üzerindeki pek çok kadın bir dereceye kadar hipotiroidizmden muzdariptir (tahminler yaklaşık yüzde 20 veya daha fazlasını göstermektedir), ancak tiroid bozuklukları, menopoz semptomlarını yakından taklit ettikleri için yaşlı kadınlarda teşhis edilmeyebilir.
Otoimmün bozukluk geçmişi
Bir aile üyesinde Hashimoto veya tiroid bozukluğu varsa veya geçmişte başka otoimmün bozukluklarla uğraştıysanız, hastalığı geliştirme olasılığınız daha yüksektir.
Yakın zamanda bir travma veya çok yüksek miktarda stres yaşamış olmak
Stres, adrenal yetmezlik gibi hormon dengesizliklerine katkıda bulunur, T4 tiroid hormonlarının T3’e dönüşümünde değişikliklere neden olur ve vücudun bağışıklık savunmasını zayıflatır.
Hamilelik ve doğum sonrası
Hamilelik, tiroid hormonlarını çeşitli şekillerde etkiler ve bazı kadınların hamilelik sırasında veya sonrasında kendi tiroidlerine karşı antikor geliştirmesi mümkündür.
Buna postpartum otoimmün tiroid sendromu veya postpartum tiroidit denir ve doğum sonrası dönemde yüzde beş ila dokuz arasında en sık görülen tiroid hastalığı olduğu söylenir.
Sigara içmek
Bir yeme bozukluğu veya egzersiz bağımlılığı öyküsü olması
Hem yetersiz yeme (yetersiz beslenme) hem de aşırı egzersiz, tiroid fonksiyonunu azaltır ve hormonal dengesizliğe katkıda bulunur.
Hashimoto Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Hashimoto hastalığının başlangıcı genellikle yavaştır. Tipik olarak boyun önü guatr olarak bilinen tiroid bezinin genişlemesi ile başlar.
Bazen bu, gözle görülür bir şişme, boğazdaki dolgunluk veya yutma konusunda bir (ağrısız) güçlük yaratır.
Hashimoto hastalığı vücudumuzdaki hemen hemen her organ sistemini etkilediği için çeşitli semptomlarla ilişkilidir:
– Kilo almak
– Aşırı yorgunluk
– Zayıf konsantrasyon
– Saçlarda incelme ve kırılma
– Cilt kuruluğu
– Yavaş veya düzensiz kalp atış hızı
– Kas gücünde azalma
– Nefes darlığı
– Azalmış egzersiz toleransı
– Soğuğa hoşgörüsüzlük
– Yüksek kan basıncı
– Kırılgan tırnaklar
– Kabızlık
– Boyun ağrısı veya tiroid hassasiyeti
– Depresyon ve anksiyete
– Menstrüel düzensizlikler
– Uykusuzluk hastalığı
– Ses değişiklikleri
Otoimmün tiroid hastalığının diğer varyantları arasında
– Atrofik tiroidit
– Juvenil tiroidit
– Doğum sonrası tiroidit
– Sessiz tiroidit
– Fokal tiroidit
bulunur.
Hashimoto Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Yukarıda açıklanan belirtilere sahip olanların doktora başvurması gerekir. Doktor hastanın tıbbi geçmişine bakıp fizik muayene yapacaktır. Ayrıca test sonuçları da önemlidir.
Hashimoto hastalağını teşhis için şu testler kullanılabilir:
Kan testi
Tiroid testleri TSH (tiroid uyarıcı hormon), tiroid hormonu (T4), serbest T4, T3 ve tiroid antikorlarını (Hashimoto’lu kişilerin yaklaşık 85’inde pozitif) içerebilir.
Doktor ayrıca anemi (hastaların % 30-40’ında görülür), lipid profili veya metabolik panel (sodyum, kreatin kinaz ve prolaktin seviyeleri dahil) için tam kan sayımı isteyebilir.
Görüntüleme
Tiroid ultrasonu istenebilir.
Tiroid biyopsisi
Doktor, kanser veya lenfomayı ekarte etmek için tiroid bölgesindeki şüpheli şişliklerden parça alıp biyopsi yapılmasını tavsiye edebilir.
Hashimoto Tiroidi Tedavisi
Tıbbi tedavi
Hashimoto hastalığı genellikle T4’ün insan yapımı bir formu olan levotiroksin ile tedaviye iyi yanıt verir.
Çoğu insanın hayat boyu sürecek tedaviye ve düzenli T4 ve TSH düzeylerinin izlenmesine ihtiyacı vardır.
Düzeyleri normal aralıkta tutmak için doz ayarlaması yapılması gerekir.
Hastalar, özellikle kalp ve kemik sağlığına zararlı olan hipertiroidi hastalağına kolayca kayabilirler.
Hipertiroidi semptomları hızlı veya düzensiz kalp hızı, sinirlilik / heyecanlanma, yorgunluk, baş ağrısı, uyku bozukluğu, ellerin titremesi ve göğüs ağrısını içerebilir.
Cerrahi tedavi
Cerrahiye nadiren ihtiyaç duyulur ancak obstrüksiyon veya kansere neden olan geniş bir guatrın olup olmadığını gösterebilir.
Kişisel Bakım
Hashimoto hastalığı iltihaplı ve otoimmün bir durum olduğundan, yaşam tarzı değişiklikleri tıbbi bakım için yararlı bir yardımcı olabilir.
Tedavi Edilmemiş Hashimoto Hastalığının Riskleri
Tedavi edilmezse, Hashimoto hastalığı aşağıdakilere durumlara yol açabilir:
– İnfertilite, düşük riski ve doğum kusurları
– Yüksek kolesterol
Ağır derecede etkin olmayan tiroid, miksödem olarak adlandırılır ve nadir görülür ancak tehlikelidir Miksödem şu durumlara yol açabilir:
– Kalp yetmezliği
– Nöbetler
– Koma
– Ölüm
Hamile kadınlarda, yeterince kontrol edilemeyen hipotiroidizm şunlara neden olabilir:
– Doğum kusurları
– Erken doğum
– Düşük doğum ağırlığı
– Ölü doğum
– Bebekte tiroid sorunları
– Preeklampsi (yüksek tansiyon, anne ve bebek için tehlikeli)
– Anemi
– Düşük
– Plasental abruption (plasenta doğumdan önce uterus duvarından ayrılır ve bu da fetusun yeterli oksijen alamadığı anlamına gelir).
– Doğum sonu kanama
Hashimoto Hastalığı Beslenme
Diyet ve yaşam tarzı Hashimoto hastalığının kontrol edilmesinde hayati rol oynar çünkü birçok kişi semptomlarının ilaçla bile devam ettiğini fark eder. Ayrıca, belirtiler gösteren birçok kişiye, hormon düzeylerini değiştirmediği sürece ilaç verilmez.
Araştırmalar, iltihaplanmanın geniş Hashimoto semptomlarının arkasındaki itici faktör olabileceğini öne sürüyor. İnflamasyon genellikle beslenmeye bağlıdır.
Hashimoto hastalığı olan kişilerde otoimmün koşullar, yüksek kolesterol, obezite ve diyabet geliştirme riski daha yüksek olduğundan, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri de diğer rahatsızlıklara yakalanma riskini azaltmanın anahtarıdır.
Araştırmalar, belirli yiyecekleri kesmenin, takviyeleri almanın ve yaşam tarzı değişiklikleri yapmanın semptomları ve yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirebileceğini gösteriyor.
Ayrıca, bu değişiklikler iltihabı azaltmaya, yüksek tiroid antikorlarının neden olduğu tiroid hasarını yavaşlatmaya veya önlemeye ve vücut ağırlığı, kan şekeri ve kolesterol seviyelerini yönetmeye yardımcı olabilir.
Hashimoto Diyeti
Hashimoto hastalığının tedavisine yardımcı olacak kanıta dayalı bazı diyet ipuçları şöyledir.
Glutensiz ve tahılsız beslenme
Birçok çalışma, Hashimoto hastalarının çölyak hastalığına yakalanma olasılığının genel popülasyona göre daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bu nedenle uzmanlar, Hashimoto teşhisi konan herkesin çölyak hastalığı için taranmasını önermektedir.
Bazı kanıtlar glutensiz ve tahılsız beslenmenin Hashimoto hastalığı olan insanlara fayda sağlayabileceğini göstermektedir.
Hashimoto hastalığı olan 34 kadında yapılan 6 aylık bir çalışmada, glutensiz diyet, bir kontrol grubuna kıyasla tiroid fonksiyonunu ve D vitamini seviyelerini iyileştirirken tiroid antikor seviyelerini düşürdü.
Diğer birçok çalışma, Hashimoto hastalığı veya genel olarak otoimmün hastalıkları olan kişilerin, çölyak hastalığı olmasa bile muhtemelen glütensiz bir diyetten fayda sağladığını belirtmektedir.
Glutensiz bir diyet uygularken, tüm buğday, arpa ve çavdar ürünlerinden uzak durmalısınız. Örneğin, çoğu makarna, ekmek ve soya sosu gluten içerir – ancak glutensiz alternatifler de mevcuttur.
Otoimmün Protokol Diyeti
Otoimmün Protokol Diyeti (AIP) otoimmün hastalıkları olan kişiler için tasarlanmıştır.
Tahıllar, süt ürünleri, ilave şeker, kahve, baklagiller, yumurta, alkol, kuruyemiş, tohumlar, rafine şeker, yağlar ve gıda katkı maddeleri gibi yiyecekleri ortadan kaldırır.
Hashimoto hastalığı olan 16 kadında yapılan 10 haftalık bir çalışmada, AIP Diyeti, yaşam kalitesinde önemli iyileşmelere ve inflamatuar markör C-reaktif proteinin (CRP) seviyelerinde önemli ölçüde azalmaya yol açtı.
Bu sonuçlar umut verici olsa da, daha uzun süreli çalışmalara ihtiyaç vardır.
AIP Diyetinin aşamalı bir eliminasyon diyeti olduğunu ve deneyimli bir doktor tarafından tavsiye edilmesi ve izlenmesi gerektiğini unutmayın.
Süt ürünlerinden kaçının
Laktoz intoleransı, Hashimoto hastalığı olan kişilerde çok yaygındır.
Hashimoto hastalığı olan 83 kadında yapılan bir çalışmada,% 75,9’una laktoz intoleransı teşhisi konmuştur.
Laktoz intoleransından şüpheleniyorsanız, süt ürünlerini kesmek sindirim sorunlarının yanı sıra tiroid fonksiyonu ve ilaç emilimine yardımcı olabilir.
Bu hastalığa sahip bazı insanlar süt ürünlerini mükemmel şekilde tolere ettiğinden, bu stratejinin herkes için işe yaramayabileceğini unutmayın.
Anti-inflamatuar gıdalara odaklanın
İnflamasyon, Hashimoto hastalığının arkasındaki itici güç olabilir. Bu nedenle, meyve ve sebzeler açısından zengin bir anti-inflamatuar diyet semptomları önemli ölçüde iyileştirebilir.
Hashimoto hastalığı olan 218 kadında yapılan bir araştırma, kronik iltihaplanmaya neden olan bir durum olan oksidatif stres belirteçlerinin, meyve ve sebzeleri daha sık yiyenlerde daha düşük olduğunu buldu.
Sebzeler, meyveler, baharatlar ve yağlı balıklar, güçlü anti-inflamatuar özelliklere sahip yiyeceklerden sadece birkaçıdır.
Besin açısından yoğun, doğal gıdalar yiyin
Eklenmiş şeker ve yüksek oranda işlenmiş gıdalar bakımından düşük, besleyiciliği yoğun gıdalar sağlığı iyileştirmeye, kiloyu yönetmeye ve Hashimoto ile ilgili semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.
Mümkün olduğunca, yemeklerinizi sebzeler, meyveler, protein, sağlıklı yağlar ve lif bakımından zengin karbonhidratlar gibi besleyici yiyecekler kullanarak evde hazırlayın.
Bu yiyecekler güçlü antioksidan ve anti-inflamatuar faydalar sunar.
Diğer Beslenme İpuçları
Bazı araştırmalar, belirli düşük karbonhidrat diyetlerinin Hashimoto hastalığı olan kişilerde vücut ağırlığını ve tiroid antikorlarını azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Bu özel diyetler karbonhidratlardan günlük kalorilerin % 12-15’ini sağlar ve guatrojenik yiyecekleri kısıtlar. Guatrojenler, turpgil sebzelerde ve soya ürünlerinde bulunan ve tiroid hormonu üretimini engelleyebilecek maddelerdir.
Yine de turpgil sebzeler oldukça besleyicidir ve onları pişirmek guatrojenik aktivitelerini azaltır. Bu nedenle, çok fazla miktarda tüketilmedikçe tiroid fonksiyonuna müdahale etme olasılığı düşüktür.
Bazı kanıtlar, soyanın tiroid fonksiyonuna zarar verdiğini göstermektedir, bu nedenle Hashimoto olan birçok kişi soya ürünlerinden kaçınmayı seçmektedir. Fakat bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Hashimoto Hastaları için Faydalı Takviyeler
Bazı takviyeler, Hashimoto hastalığı olan kişilerde inflamasyonu ve tiroid antikorlarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Ayrıca, bu rahatsızlığa sahip olanların bazı besin maddelerinde eksik olma olasılığı daha yüksektir, bu nedenle takviye gerekli olabilir. Hashimoto hastalığında yararlı olabilecek takviyeler şunlardır:
Selenyum
Araştırmalar, günde 200 mcg selenyum almanın, antitiroid peroksidaz (TPO) antikorlarını azaltmaya ve Hashimoto hastalığı olan kişilerde refahı iyileştirmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Çinko
Çinko, tiroid fonksiyonu için gereklidir. Araştırmalar, tek başına veya selenyum ile birlikte kullanıldığında, günde 30 mg bu mineralin alınmasının hipotiroidizmli kişilerde tiroid fonksiyonunu iyileştirebileceğini göstermektedir.
Kurkumin
Hayvan ve insan çalışmaları, bu güçlü anti-inflamatuar ve antioksidan bileşiğin tiroidi koruyabileceğini göstermiştir. Ayrıca, genel olarak otoimmün hastalıkların tedavisine yardımcı olabilir.
D Vitamini
Hashimoto hastalığı olan kişilerde bu vitaminin seviyelerinin daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Dahası, araştırmalar düşük D vitamini seviyelerini Hashimoto‘nun hastalık şiddeti ile ilişkilendirir.
B kompleks vitaminleri
Hashimoto hastalığı olan kişilerde B12 vitamini düşük olma eğilimindedir.
Magnezyum
Bu mineralin düşük seviyeleri, Hashimoto hastalığı riski ve daha yüksek tiroid antikorları ile ilişkilidir. Ayrıca, magnezyum eksikliklerinin düzeltilmesi, tiroid hastalığı olan kişilerde semptomları iyileştirebilir.
Demir
Hashimoto hastalığı olan kişilerde anemi gelişme olasılığı daha yüksektir. Bir eksikliği düzeltmek için demir takviyeleri gerekebilir.
Balık yağı, alfa-lipoik asit ve N-asetil sistein gibi diğer takviyeler de Hashimoto hastalığı olan kişilere yardımcı olabilir.
İyot eksikliği durumunda yüksek doz iyot takviyesi almanın Hashimoto hastalarında olumsuz etkilere yol açabileceğini unutmayın. Doktor belirtmedikçe, yüksek doz iyot takviyeleri almamalısınız.
Hashimoto Hastalığında Neler Yenir?
Hashimoto hastalığınız varsa, besleyici yoğun bir diyet, semptomların şiddetini azaltmaya ve genel sağlığı iyileştirmeye yardımcı olabilir. Aşağıdaki yiyecekleri yiyebilirsiniz:
Meyveler
Çilek, armut, elma, şeftali, turunçgiller, ananas, muz vb.
Nişastalı olmayan sebzeler
Kabak, enginar, domates, kuşkonmaz, havuç, biber, brokoli, roka, mantar vb.
Nişastalı sebzeler
Tatlı patates, patates, bezelye, balkabağı vb.
Sağlıklı yağlar
Avokado, avokado yağı, hindistan cevizi yağı, zeytinyağı, tam yağlı yoğurt, vb.
Hayvansal protein
Somon, yumurta, morina, hindi, karides, tavuk vb.
Glutensiz tahıllar
Esmer pirinç, yulaf ezmesi, kinoa, esmer pirinçli makarna vb.
Tohumlar ve kuruyemişler
Kaju fıstığı, badem, macadamia fıstığı, ayçiçeği çekirdeği, kabak çekirdeği, doğal fıstık ezmesi, badem ezmesi vb.
Baklagiller
Nohut, siyah fasulye, mercimek vb.
Süt ürünleri
Badem sütü, kaju sütü, tam yağlı şekersiz yoğurt, keçi peyniri vb.
Baharatlar, otlar ve çeşniler
Zerdeçal, fesleğen, biberiye, kırmızı biber, safran, karabiber, salsa, tahin, bal, limon suyu, elma sirkesi vb.
İçecekler
Su, şekersiz çay, maden suyu vb.
Hashimoto hastalığı olan bazı kişilerin, tahıllar ve süt ürünleri gibi yukarıda belirtilen gıdalardan bazılarından uzak durduğunu unutmayın. Hangi yiyeceklerin sizin için en uygun olduğunu bulmak için denemeniz gerekir.
Hashimoto Hastalığında Yenmemesi Gerekenler
Aşağıdaki yiyecekleri kısıtlamak, Hashimoto semptomlarını azaltmaya ve genel sağlığı iyileştirmeye yardımcı olabilir:
Eklenen şeker ve tatlılar
Soda, enerji içecekleri, kekler, dondurma, hamur işleri, kurabiyeler, şekerlemeler, şekerli tahıllar, sofra şekeri vb.
Fast food ve kızarmış yiyecekler
Patates kızartması, sosisli sandviç, kızarmış tavuk vb.
Rafine tahıllar
Beyaz makarna, beyaz ekmek, beyaz un ekmeği, simit vb.
Yüksek oranda işlenmiş yiyecekler ve etler
Dondurulmuş yemekler, margarin, mikrodalgada ısıtılan hazır yiyecekler, sosis vb.
Gluten içeren tahıllar ve yiyecekler
Buğday, arpa, çavdar, kraker, ekmek vb.
Hashimoto hastalığı gibi otoimmün hastalıklarda uzmanlaşmış bir diyetisyenle çalışmak, sağlıklı bir yeme düzeni oluşturmanıza yardımcı olabilir.
Diğer Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Hashimoto hastalığı olanlar için bolca uyumak, stresi azaltmak ve kişisel bakım uygulamak son derece önemlidir.
Araştırmalar, stres azaltma uygulamalarına katılmanın, Hashimoto hastalığı olan kadınlarda depresyon ve anksiyeteyi azaltmaya, genel yaşam kalitesini iyileştirmeye ve tiroid antikorlarını düşürmeye yardımcı olduğunu göstermektedir.
Yorgun hissettiğinizde vücudunuzun dinlenmesine izin vermek önemlidir.
Ek olarak, maksimum emilim için, tiroid ilacınızı aç karnına kahvaltıdan en az 30-60 dakika önce veya akşam yemeğinden en az 3-4 saat sonra almalısınız.
Kahve ve diyet takviyeleri bile tiroid ilaçlarının emilimini engeller, bu nedenle ilacınızı aldıktan sonra en az 30 dakika sudan başka bir şey tüketmemeniz en iyisidir.
Hashimoto hastalığı olanlar diğer hastalara yol göstermesi açısından yorum yazarak, hastalıklarının seyrini paylaşabilir.