Beyne Zararlı Yiyecekler Hangileri?

Beyin vücudumuzun en önemli organıdır. Bazı yiyecekler beyin üzerinde olumsuz etkilere sahiptir, hafızaya ve ruh haline etki eder ve bunama riskini artırır. Tahminler demansın 2030 yılına kadar dünya çapında 65 milyondan fazla kişiyi etkileyeceğini öngörüyor.

Belirli yiyeceklerden uzak durarak hastalık riskini azaltmak mümkün. İşte beyin sağlığına zararlı yiyecekler

Beyne Zararlı Yiyecekler Nelerdir?

hangi yiyecekler beyne zarar verir

Şekerli içecekler

Şekerli içecekler, soda , sporcu içecekleri, enerji içecekleri ve meyve suyu gibi içecekleri kapsar. Şekerli içeceklerin yüksek miktarda alınması sadece bel bölgesini genişletmekle kalmaz aynı zamanda tip 2 diyabet ve kalp hastalığı riskini artırır – aynı zamanda beyni de olumsuz etkiler.

Şekerli içeceklerin aşırı miktarda alımı, Alzheimer hastalığı riskini yükseltirken, tip 2 diyabet riskini de artırır. Buna ek olarak, kandaki yüksek şeker seviyeleri, şeker hastalığı olmayan kişilerde bile demans riskini artırır.

Şekerli içeceklerin birincil bileşeni, % 55 fruktoz ve % 45 glikozdan oluşan yüksek fruktozlu mısır şurubu (HFCS) ‘dir. 

Yüksek fruktoz alımı obezite, yüksek tansiyon, yüksek kan yağları, diyabet ve arteriyel işlev bozukluğuna neden olabilir. 

Hayvan çalışmaları, yüksek fruktoz alımının insülin direncine yol açabileceğini, ayrıca beyin fonksiyonlarında, hafızada, öğrenmede ve beyin nöronlarının oluşumunda bir azalmaya neden olabileceğini göstermiştir.

Sıçanlarda yapılan bir çalışma, yüksek oranda şeker tüketiminin, beyin iltihaplanmasını etkilediğini ve hafızayı bozduğunu buldu.

Rafine karbonhidratlar

Rafine karbonhidratlar, şeker ve beyaz un gibi oldukça işlenmiş gıdalardır. Bu tip karbonhidratlar genellikle yüksek glisemik indekse (GI) sahiptir.

Bu, vücudumuzun onları hızlı sindireceği kan şekeri ve insülin seviyelerinde bir artışa neden olacağı anlamına gelir. 

Sağlıklı üniversite öğrencilerinde yapılan bir araştırmada, yüksek miktarda yağ ve rafine şeker tüketenlerin hafızalarının daha zayıf olduğu bulundu.

Hafızadaki bu etki, beynin hafızanın bazı yönlerini etkileyen bir parçası olan hipokampüsün yanı sıra, açlık ve tokluk ipuçlarına tepki vermesinden kaynaklanmaktadır.

İnflamasyon, Alzheimer hastalığı ve bunama da dahil olmak üzere beynin dejeneratif hastalıkları için bir risk faktörü olarak kabul edilmektedir. 

Karbonhidratların beyinde başka etkileri de olabilir. Örneğin, bir çalışma, yüksek oranda rafine karbonhidrat yiyen altı ila yedi yaş arasındaki çocukların sözsüz iletişim konusunda daha düşük puan aldığını buldu.

Trans yağ oranı yüksek yiyecekler

Trans yağlar, beyin sağlığına zararlı olabilecek bir doymamış yağ türüdür. Trans yağlar, et ve süt gibi hayvansal ürünler içerisinde doğal olarak bulunurken, bunlar önemli bir endişe değildir. Endüstriyel olarak üretilen, aynı zamanda hidrojene bitkisel yağlar olarak bilinen trans yağlar sorun oluşturur.

Çalışmalar insanların daha fazla miktarda trans yağ tüketmeleri durumunda Alzheimer hastalığının riskinin artmasına, zayıf bellek, düşük beyin hacmine ve bilişsel gerileme eğilimine girdiğini buldu.

Ancak, omega 3 yağ asitlerinin yüksek tüketimi, bilişsel düşüşe karşı korunmaya yardımcı olduğu bulunmuştur. Omega 3 beyinde anti-inflamatuar bileşiklerin salgılanmasını artırır ve bu özellikle yaşlı yetişkinlerde koruyucu bir etkiye sahiptir.

Balık, chia tohumu, keten tohumu ve ceviz gibi besinler tüketerek, omega 3 yağ alımı fazlalaştırılabilir.

Yüksek oranda işlenmiş yiyecekler

Yüksek derecede işlenmiş gıdalar şeker, katı yağ ve tuz oranı yüksek gıdalardır. Bunlar genellikle yüksek kalorilidir ve besin maddeleri bakımından düşüktür. Beyin sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek gıdalardır.

243 kişiyle yapılan bir araştırma, organlar çevresinde biriken visseral yağın artmasını, beyin dokusu hasarıyla ilişkili buluyor.

130 kişide yapılan bir başka araştırmada, metabolik sendromun erken evrelerinde bile beyin dokusunda ölçülebilir bir azalma olduğu tespit edildi.

İşlenmiş gıdaların besin kompozisyonu beyne olumsuz etki yapabilir ve dejeneratif hastalıkların gelişimine neden olabilir.

52 kişinin katıldığı bir araştırma, sağlıksız yiyeceklerin, şeker metabolizmasının daha düşük seviyelerde kalmasına ve beyin dokusunda bir azalmaya neden olduğunu buldu. Bu faktörlerin Alzheimer hastalığının belirteçleri olduğu düşünülmektedir.

18.080 kişiyi içeren bir başka araştırma, kızarmış gıdalar ve işlenmiş etlerin öğrenme ve bellekte daha düşük puanlar ile ilişkili olduğunu buldu.

Bir başka çalışmada, yüksek kalorili yiyeceklerle beslenen sıçanlarda kan-beyin bariyeri bozuldu. Kan-beyin bariyeri, vücudun geri kalan kısmı için beyin ile kan arzının arasındaki bir zardır. Bazı maddelerin girmesini engelleyerek beynin korunmasına yardımcı olur.

İşlenmiş gıdalardan, çoğunlukla meyveler, sebzeler, kuruyemiş, tohumlar, baklagiller, et ve balık gibi taze, gıdalar yiyerek uzak durulabilir. Buna ek olarak Akdeniz tarzı bir diyetin bilişsel düşüşe karşı koruduğu bilinmektedir.

Aspartam

Aspartam birçok şekersiz üründe kullanılan suni bir tatlandırıcıdır. İnsanlar kilo vermeye çalıştıklarında ya da şeker hastalığında şekerden kaçınırken sıklıkla kullanırlar.

Yaygın olarak kullanılan bu tatlandırıcı davranışsal ve bilişsel sorunlarla ilişkilendirilmiştir.

Aspartam fenilalanin, metanol ve aspartik asitten oluşur. Fenilalanin kan-beyin bariyerini geçebilir ve nörotransmitterlerin üretimini bozabilir. Ayrıca, aspartam bir kimyasal stres vericidir ve beynin oksidatif strese karşı savunmasızlığını artırabilir.

Bir çalışma, yüksek aspartam tüketiminin etkilerine baktı. Katılımcılar sekiz gün boyunca aspartam tükettiler. Çalışmanın sonunda, daha huzursuzlardı, daha yüksek bir depresyon oranına sahiplerdi ve zihinsel testlerde daha kötü performans gösterdiler.

Farelerde tekrarlanan aspartam alımı üzerine yapılan bir araştırma, beyin hafızasında bozulma ve oksidatif stresin arttığını tespit etti. Bir diğeri, uzun süreli alımın beynin antioksidan durumundaki dengesizliğe yol açtığını ortaya koydu.

Alkol

Alkolün aşırı tüketimi beyinde ciddi etkilere neden olabilir. Kronik alkol kullanımı, beyin hacmine, metabolik değişikliklere ve beyindeki iletişim için kullanılan kimyasal maddeler olan nörotransmitterlerin bozulmasına neden olur.

Alkol bağımlısı kişilerin genellikle B1 vitamini eksikliği vardır. Bu, Wernicke ensefalopatisi olarak adlandırılan bir beyin bozukluğuna yol açabilir ve bu da, Korsakoff sendromuna dönüşebilir. Bu sendrom, hafıza kaybı, görme bozuklukları, zihinsel bulanıklık ve kararsızlık gibi beyinde ciddi hasara neden olabilir.

Gebelik sırasında alkol tüketimi fetusta yıkıcı etkilere neden olabilir. Beyinin hala geliştiği göz önüne alındığında, alkolün toksik etkileri fetal alkol sendromu gibi gelişimsel bozukluklara neden olabilir.

Alkolün başka bir etkisi de uyku düzeninin bozulmasıdır. Yatmadan önce çok miktarda alkol tüketilmesi kötü uyku kalitesiyle ilişkilidir ve bu da kronik uykusuzluğa neden olabilir.

Cıva oranı yüksek balıklar

Cıva , hayvan dokularında uzun süre saklanabilen ağır metal ve nörolojik zehirdir. Uzun ömürlü yırtıcı balıklar cıva toplamaya özellikle açıktırlar ve civardaki suyun konsantrasyonunun 1 milyon kat fazla miktarını taşıyabilirler.

Bir kişi cıva aldıktan sonra, vücut bunu yayarak beyne, karaciğere ve böbreklere konsantre olur. Gebe kadınlarda plasenta ve fetusta da yoğunlaşmaktadır.

Cıva toksisitesinin etkileri, merkezi sinir sistemi ve nörotransmitterlerin bozulması ve nörotoksinlerin uyarılmasını içerir ve beyne zarar verir.

Cıva, gelişmekte olan fetüs ve küçük çocuklar için beyin gelişimini bozabilir ve hücre bileşenlerinin yok edilmesine neden olabilir. Bu, serebral palsi ve diğer gelişimsel gecikmelere neden olabilir.

Ancak çoğu balık önemli bir cıva kaynağı değildir. Aslında, balık yüksek kaliteli bir proteindir ve omega-3, B12 vitamini, çinko, demir ve magnezyum gibi birçok önemli besin içerir. Bu nedenle, balık yemek gerekir.

Genellikle, yetişkinlerin haftada iki ila üç porsiyon balık yemesi önerilir. Bununla birlikte, köpek balığı veya kılıç balığı yiyorsanız, yalnızca bir porsiyon tüketin ve o hafta başka balık tüketmeyin.

Hamile kadınlar ve çocuklar, köpek balığı, kılıç balığı, ton balığı, kral uskumru ve kara balık gibi yüksek cıva içeren balıkları tüketmemelidir. Bununla birlikte, diğer cıva oranı düşük balıklardan iki veya üç porsiyon yemek güvenlidir.

Yazıyı Paylaşın!!!

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir