Barbunyanın Faydaları- Barbunya Besin Değeri ve Zararları

Görünümü böbreğe benzeyen barbunyanın faydaları arasında kalp hastalıklarından koruması en önemlisidir. Diyabet hastalarının rahatlıkla tüketibileceği bir besindir. Hamilelikte faydalıdır ve kilo vermeye yardımcı olur.

Barbunya baklagil bir fasulye çeşididir. Dünya çapında en çok tüketilen önemli bir protein kaynağıdır. Değişik desen ve renklere sahip birbirinden farklı çeşitleri vardır. Örneğin; beyaz, krem, siyah, kırmızı, mor, lekeli, çizgili ve benekli…

Barbunya Nedir?

Barbunya şekli böbreğe benzeyen bir fasulye çeşididir. Protein açısından zengindir. İçerdiği protein, kas kütlesi oluşturmaya yardımcı olan zengin bitki proteinidir. Barbunyadaki lif, sindirimi iyileştirir ve kolorektal kanser gibi kanserlerden korur. Çeşitli hayati vücut fonksiyonların işlemesine yardımcı olan demir, bakır, folat ve manganez gibi temel besinleri içerir.

Barbunya Besin Değeri

Barbunya, esas olarak karbonhidrat ve liften oluşur. Aynı zamanda iyi bir protein kaynağıdır. 90 gram pişmiş barbunyanın besin değeri şöyledir;

• Kalori :  113.5
• Yağ :  0.5g
• Sodyum : 198 mg
• Karbonhidratlar :  20g
• Lif :  6.7g
• Şeker :  0.3g
• Protein :  7.8g
• Demir : 2.6mg
• Potasyum : 356.7mg
• Folat : 115.1mcg
• K vitamini : 7.4mcg

Barbunya protein değeri

Barbunya protein açısından zengindir. Bir bardak haşlanmış barbunya (177 g) toplam kalori içeriğin % 27’sini oluşturan yaklaşık 15 gram protein içerir. Fasulye proteinlerinin besin kalitesi hayvan proteinlerinden daha düşüktür. Barbunyadaki en çok bilinen protein, duyarlı bireylerde alerjik reaksiyonlara neden olabilecek “phaseolin” dır. Ayrıca lektin ve proteaz inhibitörleri gibi proteinleri de içerir. 

Barbunya karbonhidrat değeri

Barbunya esas olarak karbonhidrattan oluşur. Bu baklagildeki karbonhidratlar, toplam kalori içeriğin yaklaşık % 72’sini oluşturan nişastadır. Nişasta ağırlıklı olarak amiloz ve amilopektin adı verilen uzun glikoz zincirlerinden oluşur. Barbunya nişastası, yavaş sindirilen karbonhidrattır. Sindirimi daha uzun sürer ve barbunyayı diyabetli insanlar için özellikle yararlı kılan diğer nişasta türlerinden daha düşük ve daha kademeli kan şekeri artışı sağlar. Barbunyanın glisemik indeksi de düşüktür.

Barbunya lif içeriği

Bu baklagilin lif oranı yüksektir. Kilo vermede önemli rol oynayan  dirençli nişasta içerir. Ayrıca, bazı insanlarda ishale ve gaza neden olabilecek alfa-galaktozidler olarak bilinen çözünmez lifler de içerir.

Dirençli nişasta ve alfa-galaktozidler, prebiyotik olarak işlev görür. Yararlı bakteriler tarafından fermente edilir, büyümelerini teşvik ederek kolona ulaşıncaya kadar sindirim sisteminden geçerler. Bu sağlıklı liflerin fermentasyonu, bütirat, asetat ve propiyonat gibi kısa zincirli yağ asitlerinin oluşumuyla sonuçlanır. Bu da kolon sağlığını iyileştirerek, kolon kanseri riskini azaltır.

Barbunyada bulunan vitamin ve mineraller

Barbunya çeşitli vitamin ve mineraller bakımından zengindir; 

• Molibden: Özellikle tohum, tahıl ve bakliyatta bulunan bir eser element olan molibden bakımından yüksektir.

• Folat: Folik asit veya B9 vitamini olarak da bilinen folat, gebelikte özellikle önemlidir. 

• Demir: Vücutta çok önemli fonksiyonlara sahip olan önemli bir mineraldir. Demir, barbunyadaki fitat içeriğinden ötürü çok az emilir.

• Bakır: Genellikle düşük seviyelerde bulunan bir antioksidan eser elementtir. Barbunya ile birlikte, bakırın en iyi besin kaynakları sakatat etleri, deniz ürünleri ve fındıktır.

• Manganez: Özellikle tahıllar, baklagiller, meyveler ve sebzelerde bulunur. 

• Potasyum: Kalp sağlığı üzerinde olumlu etkileri olabilecek temel bir besindir.

• K1 vitamini: Fillokinon olarak da bilinen K1 vitamini, kan pıhtılaşması için önemlidir. 

• Fosfor: Neredeyse tüm gıdalarda bulunan bir mineraldir. 

Barbunyada bulunan bitki bileşikleri

Barbunya, sağlık üzerinde çeşitli etkileri olabilecek biyoaktif bitki bileşiklerinin her çeşidini içerir. 

• İzoflavonlar: Soya fasulyesinde yüksek miktarda bulunan antioksidanlardır. Kadın cinsiyet hormonu östrojene benzerlik gösterdikleri için fitoöstrojenler olarak sınıflandırılır. 

• Antosiyaninler: Barbunyanın kabuğunda bulunan renkli antioksidanların oluşturduğu bir aile. Kırmızı barbunyanın rengi temel olarak pelargonidin olarak bilinen bir antosiyanin kaynaklıdır.

• Phytohaemagglutinin: Çiğ barbunyada, özellikle kırmızıda lektin yüksek miktarda bulunur. Pişirme ile ortadan kalkar. 

• Fitik asit: Tüm yenilebilir tohumlarda bulunan fitik asit (fitat), demir ve çinko gibi çeşitli minerallerin emilimini bozar. Barbunyayı ıslatmak fitik asit içeriğini azaltır.

• Nişasta blokerleri: Alfa-amilaz inhibitörleri olarak da bilinen bir lektin sınıfı. Sindirim sistemindeki karbonhidratların emilimini engeller veya geciktirir ancak pişirme ile pasif hale gelir.

Barbunyanın Faydaları

• Diyabet tedavisine yardımcıdır

Barbunyanın faydalarından biri kan şekeri seviyesini düzenlemesidir. Ayrıca, her ikisi de kan şekerinin yükselmesini önleyen çözünür ve çözünmez lifler içerir. Çözünmeyen lif, kolesterolü düşürür. Yüksek kolesterol, şeker hastaları ile ilgili başka bir sorundur. Düşük glisemik indeksi sayesinde barbunya fasulyesi diyabet hastalarının yiyebileceği besinlerden biridir.

• Kalbi korur

Barbunya kalp hastalığı riskini azaltır. Kalp hastalığı için bir risk faktörü olan kötü kolesterolü düşürür. Bunun yanında iyi kolesterolün yükselmesini sağlar. Ayrıca kan basıncını düzenleyen bir başka önemli besin olan potasyum açısından zengindir. 

• Kanseri önler

Barbunya, kanserle mücadeleye yardımcı olan olağanüstü bir antioksidan kaynağıdır. İçerdiği lif, çeşitli sindirim kanseri türleriyle savaşmaya yardımcı olur. Araştırmalar yüksek flavonol alımını kanser riskinin azalmasına bağlamıştır. Barbunya yüksek konsantrasyonda flavonol içerdiğinden kanser hastaları için faydalıdır. Barbunyadaki lignanlar ve saponinler kanserle savaşma yeteneğine sahiptir.

• Kemikleri güçlendirir

Barbunya fasulyesindeki kalsiyum ve magnezyum kemikleri güçlendirir ve kemik erimesini önler. Çekirdeğindeki folat eklem sağlığının korunmasına yardımcı olur.

• Vücut geliştirmede yararlıdır

Barbunya, karbonhidrat bakımından zengin olduğundan, antrenmanda sürekli enerji sağlar. Gerekli amino asitleri vücuda sunan bir besin olan protein içerir. 

Barbunya fasulyesi, kalori bakımından yoğundur ve bu vücut geliştiriciler için büyük bir artıdır. İçerdiği magnezyum protein sentezinde önemli bir rol oynar. Besin aynı zamanda kas kasılmasına ve gevşemesine yardımcı olur.

Hamilelikte barbunyanın faydaları

• Barbunya fasulyesinin en iyi yanı, protein, lif, demir ve antioksidanlar içermesidir. Bu besinlerin hepsi özellikle hamilelik sırasında oldukça önemlidir ve gereklidir.
• Hamilelikte kan hacmi artar. Bundan dolayı daha fazla hemoglobin üretmek için daha fazla demire ihtiyaç olur. Folat ile birlikte demir de bebeğin bilişsel gelişimine destek olur.
• Barbunya fasulyesindeki lif, hamilelerde sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar. Lif hamile kadınlarda sık rastlanan kabızlık sorununu hafifletir.

Barbunyanın cilde faydaları

• Barbunya iyi bir çinko kaynağıdır. Bu nedenle düzenli olarak barbunya yemek, cilt sağlığını korur. 
• Ter üretiminden sorumlu olan yağ bezlerinin aktivitesinin artması sivilceye yol açar. Bu sorun barbunya fasulyesinde bulunan çinko ile giderilir. Bazı bezlerin gerektiği gibi çalışmasına yardımcı olur.
• Barbunyada bulunan folik asit cilt hücrelerinin düzenli oluşumuna yardımcı olur. 
• Yaşlanma karşıtı özelliklere sahiptir.

Barbunyanın saça faydaları

• Hem protein hem de demir açısından zengin olduğundan saç dökülmesini önlemeye yardımcı olur.
• Saçın uzamasını kolaylaştıran biotin içerir.
• Saçta oluşan kırıkları azaltır.

Barbunya zayıflatır mı?

Çok sayıda çalışma, lifin kilo vermeyi olumlu yönde etkilediğini göstermiştir. Lif, tok tutar. Ayrıca yiyeceğin termik etkisini (yiyeceği parçalamak için gereken enerji) artırır. Barbunya daha doyurucu olan ve kilo vermeye de yardımcı olabilecek bir protein kaynağıdır.

Barbunya Zararları

• Hemagglutinin zehirlenmesi

Barbunya fasulyesi, kırmızı kan hücrelerinin kümelenmesine neden olabilen bir antikor olan hemaglutinin içerir. Bu bileşiğin aşırı miktarları ishal, mide bulantısı, karın ağrısı ve kusmaya neden olabilir. Bununla birlikte, tehlike, yalnızca bu madde pişirme sırasında hareketsiz hale geldiği için çiğ çekirdeklerde yatmaktadır.

• Sindirim sorunları

Bu baklagildeki lif her iki şekilde de çalışabilir. Barbunyanın aşırı tüketimi gaza, ishale ve bağırsakların tıkanmasına neden olabilir.

• Organ hasarı

Barbunyadaki demir faydalı olsa da fazlalığı kalp ve beyin hasarına neden olabilir.

Özetlemek gerekirse;

Barbunya, en zengin bitkisel protein kaynaklarından biridir. Lif ve temel mineraller açısından zengin olan barbunyanın faydaları kas kütlesi oluşturma, kemikleri güçlendirme, sindirimi iyileştirme ve kan şekeri kontrolü sağlamasıdır. İyi bir demir ve folat kaynağı olan bu besleyici baklagil, sağlıklı bir hamilelik geçirmek için de faydalıdır. Zayıflamaya yardımcı olmasının yanı sıra kalp ve beyin sağlığını da korur. Bu kadar faydalı bir besinin maalesef bazı zararları da vardır. Bu zararlar aşırı tüketim sonucu ortaya çıkar. Barbunya aşırı tüketildiğinde ishale, mide bulantısına veya karın ağrısına neden olabilecek hemaglutinin bileşiği içerir.

Kaynakça: 1, 2