B Kompleks Vitaminleri Faydaları ve Zararları Nelerdir?

B kompleks vitaminleri, vücudumuzda birçok önemli rol oynayan bir grup besin maddesidir. Çok çeşitli besinlerde bulunur.

Yaş, gebelik, beslenme şekli, tıbbi durumlar, genetik, ilaç ve alkol kullanımı gibi faktörler, vücudun B kompleks vitaminlerine olan ihtiyacını artırır. Bu ihtiyacı gidermek için kullanılan, tüm sekiz B vitaminini içeren besin takviyeleri B kompleks vitaminleri olarak adlandırılır.

B kompleks nedir?

Bu vitaminler içerisinde, sekiz B vitaminini bir hap halinde toplayan takviyedir. B vitaminleri suda çözünür yani vücudumuz bunları depolamaz. Bu nedenle besinlerden alınmalıdır. 

B kompleks vitaminleri nelerdir?

• B1 vitamini (tiamin)
• B2 vitamini (riboflavin)
• B3 vitamini (niasin)
• B5 vitamini (pantotenik asit)
• B6 vitamini (piridoksin)
• B7 vitamini (biyotin)
• B9 vitamini (folat)
• B12 vitamini (kobalamin)

B kompleks vitaminlerini kimler kullanmalı?

B vitaminleri, birçok gıdada bulunduğundan, çok yönlü beslendiğiniz sürece büyük bir eksiklik riskiyle karşı karşıya kalmazsınız. Ancak bazı kişiler bu vitaminlerin eksikliğini yaşayabilir. Kimlerde B vitaminlerinin eksikliği olur?

• Hamile veya emziren kadınlar: Hamilelik sırasında B vitaminleri, özellikle de B12 ve B9 talebi fetal gelişimi desteklemek için fazlalaşır. 

• Yaşlı kişiler: Yaşlandıkça, iştah azalması ile birlikte B12 vitaminini emme yeteneği de azalır. Bu da bazı insanların sadece besinler yoluyla yeterli B12 vitamini almasını zorlaştırır. 

• Bazı tıbbi koşullar: Çölyak hastalığı, kanser, Crohn hastalığı, alkolizm, hipotiroidizm ve iştahsızlık gibi belirli tıbbi rahatsızlıkları olan kişiler B vitaminleri gibi besin yetersizliği geliştirmeye daha duyarlıdır. 

• Vejetaryenler: B12 vitamini doğal olarak et, süt, yumurta ve deniz ürünleri gibi hayvansal gıdalarda bulunur. Vejeteryanlar, bu vitaminleri takviye edilmiş gıdalar veya takviyelerle yeteri kadar almazsa, B12 eksikliği geliştirebilir. 

• Bazı ilaçları alan insanlar: Bazı reçeteli ilaçlar B vitaminlerinde bir eksikliğe yol açabilir.

B kompleks vitaminlerinin faydaları nelerdir?

• B komplex yararları arasında; yorgunluğu azaltmak ve ruh halini geliştirmek bulunur.

• Vitamin B kompleksi depresyon ve anksiyete belirtilerini iyileştirmeye yardımcı olur. 

• B  kompleks vitaminleri merkezi sinir sistemini etkiler. B6, B12 ve B9, yaşlılarda bilişsel işlevi geliştirir.

• B12 vitamini eksikliği, nöropatiye veya sinir hasarına yol açabilir.

• B vitaminleri vücuttaki çeşitli enerji depolarını doldurmaya yardımcı olur. Bu vitaminlerdeki bir eksiklik, kalp yetmezliği olan hastalarda miyokardiyal disfonksiyonla bağlantılı olan enerji depolarının azalmasına neden olabilir.

• B vitamini grubu, bağışıklık sistemini sağlıklı tutmada önemli rol oynar.
• Folat, DNA üretimi ve onarımı sürecinde rol oynar ve bağışıklık sistemi üzerinde etkiye sahiptir. 

• B vitaminleri farklı anemi türlerini tedavi eder. B9 ve B12 vitamini, megaloblastik anemiyi tedavi edebilir ve önleyebilirken, B6 vitamini sideroblastik anemiyi tedavi edebilir.

• B kompleks vitaminlerindeki eksiklik, göz sağlığını olumsuz etkiler. 

• B vitaminlerinin sindirim sistemi üzerinde çeşitli faydaları vardır. Siroz ve hepatit gibi birçok karaciğer hastalığı vakasında B12 vitamini eksikliği gözlenmiştir. 

• B6, B9 ve B12 vitaminlerinin mide-bağırsak kanserini önlemeye yardımcı olduğu bulunmuştur. 

• B kompleks vitaminleri, östrojen metabolizması ve aktivitesinde rol oynar.

• B2 vitamini takviyesinin hem yetişkinlerde hem de çocuklarda migreni hafiflettiği bulunmuştur. 

• Hamilelikte alınması gereken en önemli B vitamini folattır. (B9 vitamini) Folatın bebeklerde doğum kusurlarını önlediği bilinmektedir.

• Diyabetik fareler üzerinde yapılan çalışmalarda, B vitaminlerinin yaraları iyileştirdiği bulunmuştur.

• Yüksek B1 ve B2 vitamini alımının, özellikle vitaminler doğal besin kaynaklarından geldiğinde, adet öncesi sendrom riskini azaltır.

B kompleks vitaminleri nasıl kullanılır?

Kadınlar ve erkeklerde B vitaminleri için önerilen günlük alım miktarı (RDI) şöyledir:

B vitamini eksikliğinde görülen hastalıklar nelerdir?

Aşağıdakiler, B vitamini eksikliği sonucunda yaşanabilecek durumlardır. Bunlardan herhangi birini yaşarsanız, lütfen doktora başvurun.

• Halsizlik
• Aşırı yorgunluk
• Bilinç bulanıklığı
• Ayaklarda ve ellerde karıncalanma
• Mide bulantısı
• Anemi
• Deri döküntüleri
• Karın krampları

B kompleks vitaminleri nelerde bulunur?

Birçok gıda B vitamini içerir. Bu da besinlerden yeterince almamızı kolaylaştırır. B vitaminleri şu yiyeceklerde bulunur:

• Süt
• Peynir
• Yumurta
• Karaciğer ve böbrek
• Tavuk ve kırmızı et
• Ton balığı, uskumru ve somon gibi balıklar
• İstiridye gibi kabuklu deniz ürünleri
• Ispanak ve lahana gibi koyu yeşil sebzeler
• Pancar, avokado ve patates gibi sebzeler
• Tam tahıllar
• Barbunya fasulyesi, siyah fasulye ve nohut
• Kuruyemiş ve tohumlar
• Narenciye, muz ve karpuz gibi meyveler
• Soya ürünleri
• Buğday

B kompleks vitaminlerinin zararı nedir?

B vitaminleri suda çözündüğünden yani vücutta depolanmadığından, genellikle fazlalık besinlerden alınan durumlarda oluşmaz. Besin takviyeleri yoluyla olur. Aşırı yüksek ve gereksiz miktarda B kompleks vitamini almak ciddi yan etkilere yol açabilir.

• Yüksek dozda takviye olarak B3 vitamini (niasin), kusmaya, yüksek kan şekeri düzeylerine, cilt kızarmasına ve hatta karaciğer hasarına yol açabilir.
• Yüksek B6 vitamini sinir hasarı, ışık hassasiyeti ve ağrılı cilt lezyonlarına neden olabilir.
• B kompleks vitamininin bir başka yan etkisi de idrarı parlak sarıya çevirebilmesidir. 

Kaynakça: 1